Dụng cụ cắt dập

1.Phân loại theo kết cấu dẫn hướng
Dụng cụ cắt không có dẫn hướng được sử dụng để cắt những đĩa lớn và với số lượng ít (Hình 1)

Chày được dẫn vào cối không phải bởi dụng cụ dẫn khuôn mà bằng thanh dập máy ép. Dụng cụ cắt với tấm dẫn hướng được thiết kế dùng cho sản lượng trung bình và lớn (Hình 2).

Chày được dẫn qua tấm cắt gắn chặt với tấm dẫn hướng. Tấm dẫn hướng và tấm cắt (cối) có hình dạng lỗ thủng giống nhau. Tấm dẫn hướng có tác dụng đồng thời là tấm chặn phôi. Cối được gắn vào tấm giữ chày. Tấm giữ chày kết cấu với tấm đỉnh và chốt siết ở đầu chày. Băng thép cắt được dẫn qua băng dẫn giữa tấm cắt và tấm dẫn hướng. Dụng cụ cắt lớn hơn không gắn chặt bằng chốt siết mà qua một tấm siết đặc biệt ở đầu cốt dập. Dụng cụ cắt với trụ dẫn hướng có bộ phận dẫn hướng chính xác nhất (Hình 3).

Bộ phận dẫn hướng gồm có hai hoặc bốn trụ dẫn được tôi cứng và trượt trong bạc trượt lót hay ở cấu kiện bi lăn (Hình 4).

Các trụ dẫn hướng được gắn vào bệ máy, các trụ này là những chi tiết tiêu chuẩn hoàn chỉnh. Dẫn hướng với bạc trượt phù hợp với số hành trình nhỏ và với lực ngang lớn. Dẫn hướng bằng bi lăn được sử dụng cho số hành trình mỗi phút lớn và hành trình ngắn. Dẫn hướng bằng bi không có độ rơ (khe hở), bảo trì ít, trơn tru và ít tỏa nhiệt. Giới hạn bước dẫn tiến Bước dẫn tiến của băng cắt tác dụng theo nhịp sau mỗi hành trình. Bước dẫn tiến được giới hạn qua các cữ chặn, chốt định vị, hệ thống cắt bên hoặc bộ dẫn tiến đặc biệt.

2.Phân loại theo trình tự sản xuất
Ở cắt tác dụng dập các phương pháp và dụng cụ của nó được phân biệt theo:
• Số lượng hành trình (khoảng chạy) mỗi chi tiết
⇒ Dụng cụ cho phương pháp cắt đơn và cắt tuần tự
• Gia công cùng một lúc hình dạng trong và ngoài
⇒ Dụng cụ cắt dập tổng hợp
• Chất lượng đặc biệt của mặt cắt ⇒ Dụng cụ cắt tinh chính xác
• Cắt và biến dạng với cùng một dụng cụ ⇒ Dụng cụ hỗn hợp
Dụng cụ cắt dập đơn được chế tạo để sử dụng rộng rãi như là dụng cụ cắt rời với số lượng nhỏ (Hình 1).

Chi tiết được cắt dập hoàn chỉnh với một chày. Sau khi dứt hành trình làm việc chày được kéo lên khỏi băng thép lá qua chốt định vị. Thép lá chạm vào tấm dẫn hướng và có thể tiếp tục đẩy đến cữ chặn.
Dụng cụ cắt dập tuần tự tạo hình dạng của chi tiết qua nhiều công đoạn cắt (Hình 2).

Mỗi chày dập cắt một công đoạn nhất định, thí dụ như trong hình 3.

Trước tiên phôi được đục lỗ trước với chày đục lỗ và sau đó được cắt đứt ra khỏi băng thép lá với chày dập cắt rời. Ở tất cả các dụng cụ cắt dập tuần tự, sau mỗi công đoạn cắt băng thép lá phải được đẩy tới chính xác một đoạn đường bằng bước dẫn tiến. Với dụng cụ cắt dập tuần tự, chi tiết được sản xuất qua nhiều công đoạn. Dụng cụ cắt dập tổng hợp Hình dạng trong và ngoài của một chi tiết được dập hoàn tất với một nhát cắt ở trong một vị trí của băng thép (Hình 3). Qua phương pháp này, người ta sẽ loại bỏ được sự sai lệch vị trí giữa hình dạng trong và ngoài có nguyên nhân từ bước tiến không chính xác hoặc vì độ rơ của băng thép lá trong dẫn hướng.
Chày cắt đứt đồng thời có chức năng là miếng cắt để sản xuất hình dạng trong. Chi tiết được đẩy lên bởi chày dập cắt đẩy vào tấm cắt và đẩy ra ngoài bằng bộ phận lói. Ngoài ra bộ phận lói có chức năng dẫn hướng chày đục lỗ, cho nên bộ phận lói phải trượt vào tấm cắt với độ rơ rất ít. Dụng cụ cắt dập tổng hợp được sử dụng sản xuất các chi tiết dạng trong và ngoài có dung sai vị trí rất nhỏ và với sản lượng cao.

Dụng cụ cắt dập chính xác sản xuất ra các chi tiết với bề mặt cắt không có ba vớ, nhẵn, thẳng góc, trơn tru trong một hành trình làm việc (Hình 1).

Vì khe hở cắt chỉ được phép bằng 0,5 % bề dày của thép lá, với thép lá mỏng như vậy là rất nhỏ cho nên cần phải có trụ dẫn hướng. Trước khi dập cắt băng thép được giữ chặt bởi tấm ép di động trên tấm cắt. Tấm ép chặn có hình dạng nêm côn, di chuyển song song với bao hình của chi tiết. Tấm chặn này ép kẹp chặt băng thép cắt và giữ chặt vật liệu ở vùng cắt. Lực cắt cần thiết vào khoảng gấp đôi so với dập cắt thuần túy. Ở cắt dập chính xác thì tấm ép, chày cắt và giá đỡ (gá) thực hiện 3 đoạn đường đi khác nhau nên bộ phận ép cần thiết phải tạo ra ba lực tác động. Với dụng cụ cắt dập chính xác người ta nhận được chi tiết có kích thước và độ phẳng chính xác với mặt cắt thẳng góc và nhẵn. Dụng cụ (khuôn) hỗn hợp cắt dập tuần tự gồm dụng cụ cắt dập và dụng cụ biến dạng. Theo trình tự gia công, dụng cụ hỗn hợp này bao gồm các bước tuần tự như cắt, biến dạng và cắt đứt (rời) (Hình 2).

Theo hình 2 dụng cụ hỗn hợp cắt liên tục, trước tiên hai thành bên của chi tiết được cắt tự do, sau đó cắt các cạnh dài, chấn cạnh, dựng thành cạnh hoàn chỉnh qua khuôn dập rồi dập cắt rời chi tiết. Với dụng cụ hỗn hợp dập cắt tuần tự các công đoạn cắt và biến dạng được thực hiện trong một khuôn. Khuôn này phù hợp để sản xuất những chi tiết nhỏ, phức tạp từ thép lá.